احداث گلخانه هیدروپونیک
راه‌اندازی و احداث گلخانه هیدروپونیک
گلخانه بخش کوچکی از فضاست که در آن تمامی عوامل محیطی قابل کنترل است و برای کشت‌های متراکم و تولید محصول خارج از فصل و یا خارج از محیط طبیعی گیاه ایجاد میشود.
هزینه اتوماسیون گلخانه با توجه به مزایایی که دارد، از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.
انواع گلخانه‌ها
گلخانه‌ها از لحاظ نوع تولید و نوع شکل ساختاری انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
گلخانه‌ها بر پایه نوع تولید
سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی
در ادامه هر یک از انواع گلخانه را توضیح خواهیم داد.
۱. گلخانه‌ها بر پایه نوع تولید
گلخانههای تولیدی سبزی و صیفی محصولاتی نظیر: خیار، گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان، طالبی، سبزیجات برگی مثل (ریحان، شاهی و غیره) میباشد.
گلخانههای تولید گل و گیاهان زینتی برای تولید انواع گلهای شاخه بریده مانند رز، گلایول، داوودی و همچنین گلهای آپارتمانی ایجاد میشوند.
۲. سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ دکمه‌ای و قارچ صدفی
از لحاظ نوع سازه گلخانه‌ها به دو گروه تقسیم‌بندی میشوند که عبارتند از:
گلخانههای چوبی
گلخانههای فلزی یا مدرن
در ادامه گلخانههای چوبی و فلزی را توضیح خواهیم داد.
گلخانههای چوبی
بدنه اصلی این نوع گلخانه‌ها از چوب با کاور پلاستیکی است .
ارتفاع در این سازه‌ها به ۲ الی ۳ متر است و از سیستم گرمایی و تهویه خوبی برخوردار نیستند و به علت ارتفاع پایین، مناسب کشت محصولاتی مانند خیار و گوجه فرنگی نمی‌باشد.
از مزایای این نوع گلخانه‌ها ارزان قیمت بودن هر واحد آن است.
اما به دلیل نامناسب بودن محیط داخلی برای رشد و تکثیر گیاه معمولا میزان تولید در واحد سطح در مقایسه با گلخانههای مدرن و پیشرفته خیلی کمتر است.
به همین دلایل که بیان شد این نوع گلخانه‌ها گسترش پیدا نکردند و گلخانههای چوبی که قبلا راه‌اندازی شده بودند، کم کم به گلخانههای مدرن تبدیل شدند.
گلخانههای فلزی یا مدرن
بدنه اصلی این نوع گلخانه‌ها از فلز است که اصولا با پوشش پلاستیک ضد اشعه ماورای بنفش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مطبوع میباشد.
میزان ارتفاع این دسته از گلخانه‌ها بیشتر از ۵/۴ متر است و به دلیل شرایط مناسب تکثیر گیاه در این نمونه از سازه‌ها نحوه‌ی کارکرد در واحد سطح نسبت به گلخانههای چوبی افزایش دارد.
متصل بودن قطعات در گلخانههای فلزی با استفاده از پیچ و مهره و یا به وسیله جوش میباشد.
قیمت واحد گلخانههای پرتابل به نسبت سیستم جوشی ۱۵ – ۲۰% در حال افزایش است اما نصب آن آسان‌تر و تغییرات در سازه ساده‌تر و به آسانی امکان‌پذیر خواهد بود.
هنگام راه‌اندازی گلخانه لازم است، هزینه احداث گلخانه و منافع اقتصادی آن را در نظر بگیریم.
سالن‌های گلخانه‌ای تولید قارچ‌های خوراکی
گلخانههای تولید قارچ‌های خوراکی به صورت ساختمان‌های معمولی ساخته میشوند که با بلوک آجر، سیمان و در آن امکانات گرمایشی، سرمایشی و رطوبت‌ساز مشخص شده است.
برخی از کارگاه‌های تولید قارچ به شیوه گلخانه‌ای راه‌اندازی میشوند.
اما از آن جایی که تکثیر قارچ نیاز به نور خیلی کمی دارد، گلخانه‌ها با پوشش پلاستیک‌های رنگی که نور کمی باید از آن عبور کند، انتخاب میشود.
در ایران قارچ‌های خوراکی پرورش داده شده نظیر قارچ دکمه‌ای، قارچ صدفی میباشد.
قارچ‌های دکمه‌ای علاوه بر سالن‌های پرورش نیاز به کارگاه تولید کمپوست دارند.
تولید کمپوست منجر به آلودگی محیط میشود.
اما باید این کارگاه‌ها در خارج از مناطق مسکونی و با مجوز سازمان حفاظت از محیط زیست راه‌اندازی شوند.
زمینه پرورش قارچ صدفی کاه و کلش غلات است و به این دلیل عدم نیاز به کمپوست باعث آلودگی محیط نمیشود.
در مناطق مسکونی هم میتوان به پرورش آن اقدام کنید و نیازی به مجوز حفاظت از محیط زیست نخواهد بود.
انواع زمینه‌های کاشت محصولات گلخانه‌ای
زمینه کاشت در گلخانه‌ها به دو شیوه خاکی و یا هیدروپونیک هستند.
هنگامی که ریشه‌ی گیاه در زیر خاک قرار میگیرد که به آن کشت خاکی گفته میشود.
در این روش مدیریت تغذیه آسان و نیاز به فناوری زیادی ندارد.
اما مقدار از مواد غذایی مصرفی از دسترس گیاه دور و بیماری‌های خاکزی به مراتب کشت برای کشت خطرناک است.
در کشت هیدروپونیک ریشه گیاه در مواردی مانند پرلایت، پشم سنگ، لیکا، ماسه و غیره قرار داده میشود و مواد غذایی نیز مستقیما در دسترس گیاه قرار داده میشود.
در این شیوه آب را کاهش، بیماری خاکزی کم و کارآیی را در واحد سطح افزایش میدهد.
کارایی تولیدات گلخانه‌ای
از مزیت‌های مهم تولیدات گلخانه‌ای نسبت به تولید در فضای باز شامل مواردی از قبیل: اشتغال‌زایی بیشتر، صرفه‌‌جویی در آب، افزایش تولید در واحد سطح را میتوان نام برد.
گلخانه هیدروپونیک
برای چندین قرن است که انسان از خاک برای پرورش گیاهان استفاده میکند جدا از این که خاک بسیار مستحکم و برای رشد مناسب است، از مدت‌ها قبل یک ماده ایده آل برای رشد محصولات زراعی بوده است. از غلات وحشی دیروز گرفته تا امروز که میوه‌ها، سبزیجات و گیاهان گوناگونی به این روش پرورش می‌یابند. با این حال به کمک پیشرفتهای اساسی برای صرفه جویی در وقت، امروزه افزایش سودآوری و بهبود در برداشت محصولات زراعی به راحتی حاصل شده است و رشد هیدروپونیک نقش قابل توجهی در این راستا ایفا کرده است. زمانی که سرعت رشد روش هیدروپونیک در برابر خاک مقایسه میشود، میتوان گفت که این روش چیزی بیش از یک روش معمولی برای رشد محصولات به شمار می‌آید. هیدروپونیک و افزایش بازدهی صرفه جویی در وقت و تلاش کشاورزان کمک میکند.
رشد گیاه در خاک
هنگامی که گیاه در خاک رشد میکند به فضای زیادی برای توسعه ریشه خود نیاز دارد. علاوه بر آن آب زیادی جذب میشود تا فرایند رشد گیاه به خوبی انجام شود. یکی از مشکلاتی که پرورش در خاک به همراه دارد این است که باقی ماندن بیش از چند دقیقه آب و مواد مغذی در خاک موجب میشود که گیاهان پژمرده و یا دچار بیماری شوند. این امر باعث میشود که نیاز به کنترل دقیق میزان آب و مواد مغذی در فرایند بهره مندی گیاه از آنها باشد.
مزایای استفاده از کشاورزی به روش هیدروپونیک
در روش هیدروپونیک از مواد مغذی کمتری برای تغذیه رسانی استفاده میشود. روش هیدروپونیک میتواند مواد زائد را کنترل کند. با اتوماسیون گلخانه هیدروپونیک نیازی به استفاده از انواع سموم و آفت کش برای رشد بهتر گیاه نخواهد بود.
در این روش از آب کمتری استفاده میشود، زیرا آب مورد نیاز به خوبی کنترل و تامین میشود و پس از آن که آب بازیافت میشود مجدداً برای رشد گیاه در دسترس آن قرار میگیرد. انواع روش‌های کشت هیدروپونیک در مقایسه با روش‌های سنتی آبیاری که در آن آب زیاد بدون بازیافت در گلخانه و یا مزرعه هدر می‌رفت بسیار سودمند خواهد بود و در نتیجه هزینه‌های تولید را کاهش میدهد.
از آنجایی که در روش هیدروپونیک به خاک احتیاج نیست، گلخانه داران و باغبانان بدون هیچ گونه خاک گیاهان را پرورش می‌دهند و تنها ۱۰ درصد از آب مورد استفاده در کاشت معمولی را مصرف میکنند. گیاهان در این روش نسبت به روش‌های معمولی سرعت رشد بیشتری دارند. رشد سریع‌تر در محیط کنترل شده با در دسترس بودن اکسیژن آب و مواد مغذی انجام میشود.
به کمک روش هیدروپونیک مقادیر زیادی از محصولات و مواد غذایی در گلخانه‌ها و زمین‌های کوچک قابل پرورش هستند. تنها به یک قطعه زمین کوچک نیاز است، به این دلیل که رشد گیاه به سرعت اتفاق می‌افتد.
به کمک روش هیدروپونیک نیازی به اجرای برنامه‌های خاص رشد گیاهان در گلخانه در طول سال نخواهید داشت به این خاطر که میتواند در هر فصل موجب رشد گیاهان شود.
از طرفی به کمک روش هیدروپونیک به زمان و کار کمتری در گلخانه نیاز است. از آنجایی که وجود علف‌های هرز بسیار کم است، این روش به صرفه جویی در وقت شما کمک میکند. تنها کافی است چند دقیقه برای بررسی میزان مواد مغذی و مراحل برداشت محصول خود زمان سپری کنید. علاوه بر آن اگر مایل هستید به جای آن که تمام طول سال در گلخانه برای رفع بیماری گیاهان و آفات اقدامات لازم را انجام دهید و با مواردی مانند پوسیدگی ریشه، کپک پودری یا بیماری‌هایی که ممکن است در طی رشد یک ساله گیاه افزایش پیدا کند مواجه شوید، می‌توانید در یک محیط هیدروپونیک بدون نیاز به خاک، رشد بیماریها و آفات را متوقف کنید. هر چند هیچ سیستمی کاملا عاری از بیماری و آفات نیست، با این حال به کمک محیط رشد هیدروپونیک در یک محیط پایدار کنترل شده و تمیز می‌توانید شانس خود را برای برداشت محصولات با کیفیت افزایش دهید.
در مکان‌های استراتژیک توسعه روش هیدروپونیک امکان پذیر خواهد بود. به عبارت بهتر به جای افزایش هزینه‌های حمل و نقل از گلخانه به بازار می‌توانید محصولات خود را در نزدیکی مناطق بازار رشد دهید. این کار به طور خودکار هزینه تولید را کاهش میدهد و در نتیجه سود پرورش دهندگان افزایش خواهد یافت.
روش جدید نیازهای دقیق گیاهان را به طور مناسب تامین میکند. به معنی بهتر محصولات زراعی بسته به شرایط خود به سرعت رشد میکنند و در مقایسه با گیاهانی که در خاک به صورت طبیعی رشد میکنند سالم‌تر هستند.
روش هیدروپونیک چرخه رشد را آسان‌تر نمیکند بلکه باعث کارآمدتر شدن آن میشود. این امر به تولیدکنندگان اجازه میدهد تا محیط‌های ایده آل را برای رشد گیاهان خاص به صورت پایدار فراهم کنند و به تولید بیشتر محصول با کیفیت مداوم منجر شوند.
توسعه و رشد گیاهان هیدروپونیک بیشتر بوده و نسبت به روش‌های طبیعی رشد در خاک ۵۰ درصد سریع‌تر است. در نتیجه محصولات و میوه‌های آن با کیفیت‌تر میباشد. به این دلیل که کنترل کاملی بر محیط گیاه خواهید داشت. دلیل آن این است که گیاهان برای جستجوی مواد مغذی نیاز به گسترش ریشه‌ها در خاک ندارند. به کمک این روش حتی می‌توانید به جای گلخانه محیط منزل خود را برای رشد گیاه مورد نظر انتخاب کنید.
سرمایه لازم ساخت گلخانه در سال ۱۳۹۹
با توجه به اینکه پرسش فوق (میزان سرمایه ساخت گلخانه چقدر است؟) در بسیاری موارد میتواند تصمیم نهایی را در مورد شروع یا عدم شروع فعالیت در زمینه تولید محصولات گلخانه ای رقم بزند بنابراین پاسخ به آن بسیارلازم وضروری به نظر میرسد، اما در نظر داشته باشید که این سرمایه بسیار متفاوت میتواند باشد از متری حدود ۷۰۰٫۰۰۰ ریال تا ۱۵٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال که متناسب با نوع و کیفیت سازه و تجهیزات، نوع محصول، نوع کشت، اقلیم و منطقه، ذهنیت تولیدکننده و… طراحی و قیمت گذاری خواهد گردید.
سرمایه لازم ساخت گلخانه
بسیاری از علاقه‌مندان ورود به صنعت گلخانه به اشتباه هزینه‌های احداث گلخانه و تولید محصول را بسیار پائینتر از سطح واقعی آن می پندارند.
در صورت عدم تحقیق مناسب و با هدر دادن سرمایه های اندک خود و ساخت گلخانه های غیر استاندارد وارزان قیمت و کم کردن از هزینه های احداث سازه و هزینه های جاری، نه تنها درآمد مناسبی نخواهند داشت بلکه احتمال ضرر بسیار بالایی هم برای این دوستان وجود خواهد داشت.
حال آنکه باید توجه داشت همانطور که افراط در هزینه ها الزاما موفقیت یک پروژه اقتصادی را تضمین نمیکند، کم کردن بیش از حد هزینه ها و عدم رعایت یک سری استاندارد های ضروری در احداث سازه و هزینه های جاری نیز میتواند موجب شکست پروژه شود، همچنین افرادی که قبل از شروع فعالیت در این زمینه تحقیقات بیشتری می نمایند واطلاعات لازم را از لحاظ هزینه های واقعی تولید محصولات گلخانه ای، به خصوص هزینه های اولیه احداث گلخانه های مدرن، کسب می کنند با آگاهی از این هزینه ها و اختلاف بسیار بالایی که با ذهنیت اولیه ایشان داشته دچار سرخوردگی و یاس شده و بدین ترتیب پتانسیل های بالقوه فراوانی که علاقه مندی زیادی نیز به فعالیت در این زمینه را دارند در همان مراحل اولیه از دست میروند و از گردونه تولید خارج شده یا اصولا به آن وارد نمیشوند.
بنابراین در این بخش از بحث با طرح یک نمونه عملی تولید محصولات گلخانه ای (تولید گل رزشاخه بریده از هیبرید های اصلاح شده) به بررسی و بیان هزینه های اولیه احداث گلخانه مناسب و دیگر هزینه های تولید می پردازیم.
شرح هزینه ها و درآمد ها که معمولا قبل از آغاز هر پروژه ای به آن پرداخته میشود نیازمند نوشتن یک طرح جامع و کامل است که در آن با بررسی و تجزیه و تحلیل ریز هزینه های پروژه و تخمین واقعی درآمد و پیدا کردن نقطه سر به سر هزینه ها و درآمد ها با ترسیم نمودارهای خاص و انجام محاسبات پیچیده و دشوار میتوانیم به صورت بسیار دقیق مشخص کنیم که آیا پروژه مورد نظر اقتصادی است یا خیر و در صورت اقتصادی بودن سرمایه گذاری انجام شده بازه زمانی بازگشت سرمایه و میزان سوددهی در این بازه به چه صورت میباشد
هدف ما در این مبحث بررسی اجمالی و تعیین حدود نزدیک به واقعیت هزینه ها و درآمد هاست، بنابراین به جای ارائه یک طرح جامع که در بالا به آن اشاره شد به بررسی و تجزیه و تحلیل اعداد و ارقام ارائه شده از سوی نهاد ها و ارگانهای مرتبط با احداث گلخانه ها در بخش دولتی و همچنین قیمت های تمام شده برای احداث سازه گلخانه ای ، میزان تولید محصول در و ارزش اقتصادی تولید (تمام موارد درواحدسطح محاسبه شده) که توسط شرکتهای خصوصی سازنده گلخانه، تولید کننده محصولات گلخانه ای یا خریداران محصولات گلخانه ای ارائه می شود در مثال مورد نظر (تولید گل رزشاخه بریده) می پردازیم:
ابتدا لازم است به ذکر موارد قانونی لازم برای اخذ پروانه تاسیس و بهره برداری گلخانه بپردازیم. به طور خلاصه قوانین ودستور العمل های حال حاضر سازمان جهاد کشاورزی بیان میدارد که برای اخذ پروانه تاسیس گلخانه بایستی متقاضی حداقل اسناد ۵۰۰۰ مترمربع زمین و آب و برق و… مورد نیاز را ارائه نموده و در خواست احداث گلخانه ای با سطح حداقل ۳۰۰۰ مترمربع را داشته باشد تا با طی مراحل قانونی موفق به اخذ پروانه تاسیس گردد.(حداقل مساحت برای گرفتن تسهیلات این مقدار می باشد). همچنین طی دستور العمل های ابلاغ شده گلخانه های استاندارد مورد پذیرش جهاد کشاورزی در چهار کلاسA، B ،C ،D طبقه بندی می شوند که به ترتیب از A به D کیفیت و هزینه احداث آنها افزایش می یابد. برای تولید اکثر محصولات گلخانه ای و همچنین اطمینان از مقاومت سازه گلخانه در برابر وزش باد، وزن برف، تنش های محیطی و حوادث غیره مترقبه مانند سیل، طوفان، زلزله و ….نیازمند احداث گلخانه ای هستیم که حداقل استانداردهای لازم را دارا باشد. همچنین باید توجه داشت که آنچه تولید محصولات گلخانه ای را در فضای محصور گلخانه نسبت به تولید محصول در فضای آزاد متمایز می سازد امکان کنترل ۴ عامل موثر در تولید یعنی درجه حرارت، میزان رطوبت، تهویه و میزان نور است. بنابراین حداقل انتظار یک تولید کننده از فضای گلخانه ای این است که محیطی با قابلیت کنترل موارد فوق در بالاترین سطح بوده ودر آن تبادل دما، رطوبت و…. با محیط در پائین ترین سطح باشد .همچنین فضای گلخانه بایستی قابلیت جلوگیری از نفوذ و گسترش آفات و بیماریها را دارا بوده و با فراهم آوردن بهترین شرایط تولید محصول و رشد گیاه میزان ریسک تولید را به حداقل ممکن برساند. با توجه به مطالب ذکر شده در فوق میزان انتظار تولید کننده از گلخانه معین گردیده و بایستی مشخص شود که گلخانه ای که حداقل استانداردهای لازم برای تامین فضای مناسب تولید را دارا باشد با چه هزینه ای در واحد سطح قابل احداث است .
با بررسی و تجزیه و تحلیل قیمت های تمام شده گلخانه هایی که اخیرا احداث شده و یا در حال احداث می باشد و همچنین با توجه به قیمت های ارائه شده توسط شرکتهایی که در این زمینه (ساخت سازه های گلخانه ای) فعالیت می کنند، هزینه احداث هر متر مربع گلخانه با حداقل استانداردهای لازم برای تولید محصول با کیفیت و کمیت اقتصادی وقابل توجیه حدود ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ تا ۴٫۵۰۰٫۰۰۰ریال می باشد .این هزینه ها شامل احداث فونداسیون ،هزینه خرید لوازم ، لوله، اتصالات، پوشش گلخانه و نصب آنها میباشد. تفاوت قیمت حاصله به مواد قابل استفاده در سازه و پوشش گلخانه که از کیفیت ها و قیمت های بسیار متنوعی برخوردارند بستگی دارد .این گلخانه ها می توانند با لوله های گالوانیزه در سایزها و مقاومت های مختلف یا قوطی های گالوانیزه با شرایط مشابه و پوشش هایی از قبیل پلاستیک های معمولی، پلاستیک های UV، پوشش های پلی کربنات با ترکیبات متفاوت و یا شیشه های معمولی یا دوجداره احداث شوند که هر کدام از موارد فوق هزینه های متفاوتی را برای ساخت سازه و ایجاد پوشش در بر می گیرد.
با وجود مسائل مطرح شده به طور کلی می توان گفت گلخانه ای مناسب است که در اقلیم های متفاوت کشور پاسخگوی حداقل نیازهای تولید بوده و از مقاومت خوبی در برابر شرایط محیطی برخوردار باشد.
هزینه احداث گلخانه های تونلی بین متری ۶۰۰٫۰۰۰ریال الی ۱٫۵۰۰٫۰۰۰ ریال و هزینه احداث گلخانه های طرح ایرانی بین متری ۹۰۰٫۰۰۰ الی ۴٫۰۰۰٫۰۰۰ریال و هزینه احداث گلخانه های طرح اسپانیایی بین متری ۲٫۰۰۰٫۰۰۰ الی ۷٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال میباشد.
پس از احداث سازه (اسکلت فلزی) و نصب پوشش (پلاستیک،پلی کربنات،شیشه و….) روی آن جهت تامین شرایط مناسب رشد گیاه نیاز به طراحی و نصب سیستم های حرارتی، برودتی، تهویه و کنترل میزان نور می باشد.این تجهیزات وتاسیسات به تولید کننده ،کمک میکنند که در هر موقعیت مکانی وزمانی و تحت هر شرایط اقلیمی که در فضای خارج از گلخانه حاکم است بتواند شرایط محیطی مطلوب رشد گیاه و تولید محصول را در داخل گلخانه فراهم نماید. در واقع همان گونه که قبلا ذکر شد تنها تفاوت کشت گلخانه ای با کشت در فضای باز در این است که درگلخانه کنترل شرایط محیطی مقدور است ولی در فضای باز اکثر فاکتور های ذکر شده قابل کنترل نمی باشد. بنابراین هرفضای محدود و محصور شده ای که درآن امکان کنترل شرایط و فاکتور های تولید محصول فراهم نباشد را نمی توان گلخانه نامید و گلخانه مناسب صرفا به واحد تولیدی اطلاق میشود که علاوه بر مجزا بودن از اقلیم و فضای پیرامون قابلیت کنترل حرارت رطوبت، تهویه و نور را دارا باشد. با توجه به ایجاد فضای مناسب یاد شده و شرایط مطلوب همیشگی برای رشد گیاه و تولید محصول با حداکثر کمیت و کیفیت در واحد سطح، نصب سیستم های ایجاد حرارت و برودت و کنترل تهویه و نور در یک گلخانه کاملا ضروری است .
نصب هیتر های هوای گرم ،احداث کانال ها وشبکه های انتقال و پخش هوای گرم تولید شده توسط هیتر ها در تمام فضای گلخانه برای ایجاد حرارت لازم در فصول سرد، نصب سیستم فن و پد برای ایجاد برودت در فصول گرم سال، نصب فن های جانبی و سیرکولاسیون سقفی و نصب دریچه های جانبی و سقفی برای تهویه هوای گلخانه ، نصب سیستم شیدینگ(سایه انداز) با قابلیت ذخیره انرژی گرمایی در زمان لازم (انرژی سیوینگ) برای کنترل نور ورودی به گلخانه، نصب سیستم های فوگر و مه پاش برای ایجاد رطوبت لازم در فضای گلخانه، در صورت لزوم نصب چیلر (سیستم حرارت با استفاده از آب گرم یا بخار آب)،سیستم پاگرما برای رشد بهینه گیاهان، سیستم سرمایش بستر کشت برای گیاهانی مانند آلسترومریا و… صورت میگیرد.
لازم به ذکر است که وجود سیستم های فوق الذکر از ضروریات غیر قابل انکار یک گلخانه بوده وبا وجود اینکه ممکن است در نگاه یک فرد غیرکارشناس وجود چنین تجهیزات و امکاناتی لازم به نظر نرسد لیکن بایستی بیان نمود که تنها تفاوت گلخانه استاندارد و گلخانه غیر استاندارد در همین است که در گلخانه های مدرن و استاندارد با استفاده از این تجهیزات و سیستم ها امکان کنترل شرایط محیطی در هرسطحی توسط بهره بردار (تولید کننده) فراهم است؛ ولی در گلخانه های ابتدایی و غیر استاندارد به هیچ عنوان کنترل شرایط محیطی امکان پذیر نیست. به زبان ساده تر باید گفت زمانی که در فصل زمستان شبها دمای هوای بیرون گلخانه به پائین تر از ۲۰- درجه سانتیگراد میرسد نمی توان از یک پوشش پلاستیکی ساده و چندبخاری معمولی انتظار داشت که دمای داخل گلخانه رادر سطح ۲۰ درجه بالای صفر نگه دارد (یعنی اختلاف دمای بیرون و داخل گلخانه ۴۰ درجه سانتی گراد باشد) همچنین در فصول گرم سال و در ظهر تابستان دمای گلخانه های اولیه بدون تجهیزات برودتی به دلیل بسته بودن محیط و ایجاد گرمای مضاعف در اثرتابش آفتاب به بیش از ۴۰ درجه سانتی گراد میرسد. ایجاد چنین شرایطی مساوی با مرگ گیاه است و تولید کننده را با ضررهای مالی هنگفت و غیرقابل جبران مواجه میکند.
موضوع قابل اشاره بعدی نوع کشت محصول در گلخانه است . کشت خاکی محصولات گلخانه ای در کشورهایی که در صنعت گلخانه داری پیشرفتهای چشمگیری دارند سالهاست که منسوخ شده و در حال حاضر در هیچ گلخانه مدرن و استانداردی که هدف بهره برداری اقتصادی داشته باشد کشت خاکی انجام نمیشود و به جای آن در دهه های اخیرکشت هیدرویونیک (کشت در بسترهای خاص و یا کشت در آب با تغذیه هدفمند گیاه ) رایج گردیده است .
مزایای فراوان کشت هیدرویونیک نسبت به کشت خاکی باعث شده که تولیدکنندگان با وجود نیاز به سرمایه گذاری اولیه بیشتر، از کشت خاکی روی گردان شده و به کشت هیدروپونیک علاقه مند گردند.این مزایا شامل موارد ذیل می باشد:
۱- امکان استفاده بهینه از زمین با کاشت تعداد بوته بیشتر در واحد سطح.
۲- افزایش محصول در واحد سطح تا بیش از ۵۰ درصد و در برخی موارد بیش از ۱۰۰ درصد.
۳- امکان کنترل آفات و بیماری ها و عدم آسیب رسانی بیماری ها و آفات خاکزاد و خاکزی.
۴- عدم نیاز به هزینه زیاد برای تغذیه گیاه از طریق خاک که باعث هدر رفتن حجم زیادی از مواد غذایی میگردد.
۵- بهبود کیفیت محصول با توجه به شرایط کنترلی بهتر در کشت هیدروپونیک از لحاظ شرایط بهداشتی و….
در مجموع و با توجه به ذکر موارد فوق و تجربیات و پیشرفت های صنعت گلخانه در دنیا در حال حاضر کمتر کارشناس یا تولید کننده ای را میتوان یافت که کشت هیدروپونیک را نسبت به کشت خاکی ترجیح نداده و در مورد اقتصادی بودن آن تردیدی داشته باشد. در واقع با وجود آنکه ایجاد بستر کشت هیدروپونیک نسبت کشت خاکی هزینه اولیه بیشتری دارد ، لیکن با توجه به افزایش چندین برابر درآمد حاصله در واحد سطح درکشت هیدروپونیک، صرف چنین هزینه ای کاملا معقول و اقتصادی است. لازم به ذکر است که تولید بسیاری از محصولات روز و بازار پسند با کیفیت و کمیت مورد نظر تولید کننده و مصرف کننده به صورت کشت خاکی امکان پذیر نیست و چنانچه هدف تولید کننده داشتن یک گلخانه چند منظوره برای تولید چندین نوع محصول در زمانهای مختلف و بر اساس نیاز بازار باشد بایستی حتما گلخانه را برای کشت هیدروپونیک و با استانداردهای مربوط به آن احداث نماید تا امکان تغییر نوع محصول تولیدی در هر زمان برای بهره برداری فراهم باشد .
هزینه های مربوط به ایجاد بستر کشت هیدروپونیک در واحد سطح گلخانه که شامل موارد ذیل است:
۱- تسطیح صفر درصد سطح خاک گلخانه و ایجاد راهروهای بتونی و ریل های مخصوص حمل بار ومحصول.
۲- ساخت پایه های فلزی برای استقرار گلدانها یا باکس های مخصوص کشت گیاه .
۳- هزینه خرید گلدان (مثلا برای کاشت گل رز۷ عدد برای هر متر مربع) و پر کردن آن با ترکیباتی مانند کوکوپیت و پرلایت و….
۴- ایجاد شبکه لوله کشی آب گرم برای گرمایش گلدانها و ریشه گیاهان.
۵- ایجاد شبکه آبیاری به صورت مجزا برای گیاهان.
۶- احداث اتاق هوشمند تغذیه گیاهان با استفاده از شبکه آبیاری.
۷- احداث ایستگاه هواشناسی و نصب سنسورهای لازم در گلخانه برای کنترل اتوماتیک سیستم های حرارت، برودت تهویه و نور در شرایط اضطراری.
۸- هزینه نصب دستگاههای برق اضطراری برای شرایط قطع برق اصلی گلخانه.
۹- نصب و راه اندازی نرم افزار و سخت افزارهای لازم جهت برنامه ریزی تغذیه گیاه و ایجاد شرایط مطلوب و جلو گیری از خطای انسانی.
آخرین قسمت از هزینه های لازم برای یک گلخانه استاندارد مربوط به هزینه کاشت گیاه می شود که در مورد مثال ذکر شده (گل رز شاخه بریده ) برای هر متر مربع بایستی ۷ عدد پایه اصلاح شده وارداتی از شرکتهای معتبر و وارتیه های بازار پسند کاشت نمود. هزینه در کشت گیاهان یکساله مانند صیفی جات یا گلهای تزئینی که با پیاز یا استولون و….تکثیر میشوند پائین تر است ولی با توجه به اینکه پایه گل رز حدود ۶-۵ سال به صورت متوالی محصول میدهد و نیاز به کاشت مجدد ندارد هزینه اولیه کاشت برای سال تقریبا برابر با دیگر محصولات خواهد بود.
*جهت تهیه طرح توجیهی برای اخذ مجوز و وام بانکی با ما در تماس باشید* مهندس امینی ۰۹۳۳۹۵۶۴۵۳۰
** در صورت وجود هر نوع مشکل در دانلود هر یک از فایل ها از طریق تلگرام یا واتس آپ به شماره ۰۹۳۳۹۵۶۴۵۳۰ اطلاع و فایل را دریافت فرمایید.**
دیدگاهی بنویسید