طرح احداث باغ زرشک

طرح احداث باغ زرشک

– زرشک خاک های شنی-رسی و سبک را به خاک های سنگین رسی ترجیح می دهد ولی قادر است حتی در زمین های سنگلاخی هم زندگی کرده و محصول دهد.
با توجه به نقشه زمین شناسی  خاک منطقه، آهکی با لایه رسی نازک است و چون ریشه درختچه زرشک و گل محمدی کم عمق هستند در این خاک ها به خوبی جواب می دهند.

این گیاه در فصل اردیبهشت گل می دهد لذا از آفت سرما زدگی در امان است و آفت جانوری هم ندارد. از لحاظ میزان آب مورد نیاز نیز باید گفت نهال زرشک به تناسب نوع زمین زراعی هر ۸ تا ۱۲ روز یک بار نیاز به آبیاری دارد که البته در روزهای نزدیک به باردهی این نیاز بیشتر می شود.

نیاز آبی زرشک
انواع مختلف زرشک دارای نیازهای آبی متفاوتی می باشند. به طوری که برخی از گونه های زرشک در آرژانتین در مناطقی با بارندگی ۳۰۰۰-۱۲۰۰ میلی متر رشد می یابند. اما یک گونه دیگر از زرشک در مناطقی با ۲۷۰-۱۵۰ میلی متر بارندگی رشد مناسبی را نشان داده است.

نیاز آبی زرشک بی دانه نسبت به درختان یا درختچه های میوه مشابه پایین می باشد و یکی از دلایل اصلی جایگزین شدن زرشک در الگوی کاشت شهرستان های جنوبی خراسان، درآمد نسبتا خوب حاصل از زرشک به ازای مصرف یک متر مکعب آب می باشد. نیاز خالص آبیاری زرشک حدودا ۹۹۰۰ متر مکعب در هکتار است که بسته به روش هایی آبیاری به کار گرفته شده نیاز ناخالص آبیاری، بیشتر از این مقدار می باشد.

در سال های خشک کشاورزان زرشک کار حتی با سه نوبت آبیاری باغ در طول تابستان هم محصول زرشک برداشت می کنند. در صورتی که هدف، برداشت محصول فراوان باشد، نباید در محدوده زمانی پس از ریزش گلبرگ ها تا یکی دو هفته پیش از برداشت محصول از آبیاری منظم درختچه های زرشک غفلت شود. عدم تأمین نیاز آبی این گیاه به منزله مرگ آن نخواهد بود و حتی مشاهده گریده که به هنگام وقوع اتفاقات پیش بینی نشده مثل خشک شدن چاه آب و عدم امکان آبیاری باغ زرشک در طول سال زراعی، این درختچه مقاوم توانسته است با تحمل و با اتکا بر ذخایر رطوبتی خاک و آب محدود حاصل از نزولات جوی، زنده بماند.

زمان و نحوه کاشت نهال زرشک

بهترین زمان کاشت نهال زرشک اواخر آبان و اوایل آذر ماه است که موفقیت بیشتری را نیز به دنبال دارد. هرچه نهال ریشه بیشتری داشته باشد، احتمال سبز شدن آن بیشتر و درصد خطای کاشت، کمتر است. یکی از مواردی که به هنگام جداسازی و انتقال نهال بایستی به دقت رعایت گردد، این است که از صدمه دیدگی و در معرض هوا به ویژه در جریان باد قرار گرفتن ریشه ها، جدا خودداری شود. پس از آن نیز بلافاصله بایستی نهال ها کشت شده و فورا آبیاری گردد. نهال های درختچه زرشک معمولا به فواصل ۴×۴، ۵×۴ یا ۵×۵ متر از یکدیگر کشت می شوند. هرچند فواصلِ کمتر و بیشتر هم دیده شده که در صورت کشت به فواصل زیاد، در بین ردیف ها زعفران، یونجه، چغندر یا سیب زمینی و یا گیاهان دیگر نیز کاشته می شود. به نظر می رسد فاصله کاشت ۵×۴ متر (فاصله ردیف ها ۵ متر و فاصله نهال ها از یکدیگر در روی ردیف ۴ متر، یعنی تعداد ۵۰۰ درختچه در هکتار) مناسب تر می باشد.

در روش متداول کشت، زمین به صورت جوی و پشته ای درآمده و نهال ها در ته جوی کاشته می شوند. معمولا کاشت طوری انجام می گیرد که نهال ها در دو ردیف مجاور، نسبت به هم حالت زیگزاگ (سیستم کاشت مثلثی یا لوزی) داشته باشند. گاهی هم نهال ها در یک طرف جوی و بر روی پشته کشت می شوند. برای کاهش میزان خطای کاشت، بایستی مراقبت نمود که در سال اول جوی های آبیاری پر آب نشوند و از غرقاب کردن خودداری گردد. همچنین در خاک هایی که سله ایجاد می شود لازم است چند روز پس از کاشت، شکاف های ایجاد شده پر شوند. بر اساس تجربه، در خاک های سبک و شنی در صورت امکان بهتر است آبیاری در سال اول کاشت نهال با حجم آب کم در هر نوبت ولی به دفعات بیشتر (فواصل زمانی کوتاه تر) مثلا به صورت هفتگی و در خاک های سبک به هنگام شدت گرما حتی هر پنج روز یک بار انجام شود.

آبیاری زرشک

اگر چه زرشک از گیاهان مقاوم به کم آبی است ولی در ۴-۳ سال ابتدای کاشت، بسته به بافت خاک و شرایط آب و هوایی آبیاری آن هر ۷ تا ۸ روز مناسب است. در سال های بعد، باغ زرشک معمولا هر ۱۲ تا ۱۵ روز یک بار آبیاری می شود. گاهی فاصله دو نوبت آبیاری به ۲۰ روز و بیشتر هم می رسد که البته به کاهش عملکرد منجر می شود.

در برخی مناطق کوهستانی و در شرایط ویژه، گاهی درختچه زرشک را در طول فصل رشد بیش از ۴-۳ مرتبه آبیاری نمی کنند. حتی در مناطق کوهستانی، در بخش های خاصی که خاک قدرت حفظ رطوبت زیادی داشته و در زمستان هم قطعات کوچک زرشک کاری به صورت دیم نیز مشاهده می شود.

پرورش دهندگان زرشک معتقدند آبیاری در زمان گل دهی به ویژه اگر در حد اشباع شدن محیط ریشه باشد، سبب ریزش گل ها می شود. عدم آبیاری در هنگام گل دهی همچنین از رویش شاخه های فرعی جدید جلوگیری می کند، این شاخه ها با میوه های در حال تشکیل برای آب و موادغذایی رقابت دارند. در بعضی مناطق تا اوایل خرداد ماه از آبیاری زرشک خودداری می کنند. درختچه زرشک نسبت به آبیاری به وسیله آب های شور مقاومت دارد، اما آب های بسیار شور سبب کاهش رشد و عملکرد آن می شوند.

زرشک چه زمانی به ثمر نشسته و چه مقدار محصول می دهد؟

– زرشک در چهار سال اول، محصول چندانی ندارد اما از سال پنجم، نخستین محصول نسبتاً اقتصادی آن حاصل می شود و در سال هفتم میانگین عملکرد این محصول به دو تن در هکتار می رسد. با بالا رفتن سن، مقدار محصول درختچه های زرشک نیز زیادتر می شود و بیشترین باردهی آن از چهارده سالگی شروع شده و تا ۲۵ سالگی ادامه می یابد. این درختچه ها تا ۸۵ سالگی به بار می نشینند و از هر ۴ کیلو زرشک تازه می توان یک کیلو زرشک خشک به دست آورد.

از کاشت این گیاه چه مقدار می توان درآمد کسب کرد؟

– قیمت زرشک پاک کرده و بسته بندی شده به ازای هر کیلو بین ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان است. حدودا از ۳۰۰ مترمربع زمین می توان ۵۰ کیلو زرشک تازه ارگانیک به دست آورد که درآمدی حدود ۷۰۰ هزار تومان خواهد داشت و این در حالی است که با کاشت گندم در زمینی به همین مساحت تنها ۱۶۰ هزار تومان درآمد عاید کشاورز می شود. با این وصف از یک هکتار زرشک می توان سالانه ۲۰ میلیون تومان درآمد به دست آورد.